Radca nie doliczy klientowi 23 proc. Daniny
Autor: ELŻBIETA ROGALA
Źródło: RZECZPOSPOLITA
Data: 2014-07-02
Strona: D2
Radca nie doliczy klientowi 23 proc. daniny
OBCIĄŻENIA
Radca prawny, który domaga się zwrotu zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego od reprezentowanej osoby, traktuje ich kwotę jako Wartość brutto. Należność ustalona przez sąd zawiera już daninę.
§ Czy radca prawny, domagając się od swojego klienta zwrotu zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego, może wystawić fakturę, w której ujmie te koszty jako kwotę netto i doliczy do nich 23 proc. VAT? Jeśli tytułem kosztów zastępstwa procesowego sąd przyznał przykładowo 1000 zł, to czy radca prawny może wystawić klientowi fakturę na kwotę 1230 zł brutto, czyli powiększając ją o 230 zł? - pyta czytelniczka.
Aby uniknąć nieporozumień co do prawidłowego ustalenia wysokości wyna-. grodzenia z tytułu zastępstwa procesowego w sprawach prowadzonych przed sądem, należy w zawartej umowie cywilnoprawnej szczegółowo określić wysokość wynagrodzenia dla pełnomocnika oraz zasady jego ustalania. Jeśli jednak szczegółowo nie określono tego w umowie, to powstaje problem, czy do zwrotu zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego należy doliczyć 23 proc. VAT, czy też, traktując te koszty jako kwotę brutto, nie doliczać podatku.
Trzeba sięgnąć do przepisów
Zgodnie z obowiązującym od i stycznia 2014 r. art. 293 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania (...) jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (...). Z kolei art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 5 lipca 2001 r. o cenach (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 385) stanowi, że za cenę uważa się wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług (...), jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług (...).
Opłaty za czynności radców prawnych zostały określone w przepisach rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (DzU nr 163, poz. 1349 ze zm.). W myśl tego rozporządzenia, opłaty w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.
Wynika stąd, że skoro sąd ustalając opłatę z tytułu zastępstwa procesowego musi wliczyć do niego kwotę VAT, to radca prawny nie może tego zrobić po raz drugi. Prowadziłoby to bowiem do podwójnego opodatkowania, co przepisy o VAT wykluczają.
Trybunał zainicjował zmiany
W tym miejscu trzeba przypomnieć, że właśnie w tej kwestii przed sześcioma laty toczył się spór przed Trybunałem Konstytucyjnym, który 12 czerwca 2008 r. (K 50/05) wydał w tej sprawie wyrok.
Trybunał stwierdził, że należy zasygnalizować Sejmowi RP, ministrowi sprawiedliwości i ministrowi finansów potrzebę podjęcia inkjatywy prawodawczej w związku z luką prawną w regulacjach dotyczących zasad i procedury zaliczania podatku od towarów i usług do kosztów sądowych z tytułu poddanych opodatkowaniu tym podatkiem należności biegłych sądowych i innych osób wykonujących czynności im zlecone w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym.
Inicjatywa taka została podjęta i stosowne przepisy zmieniono, na co wskazuje zmiana w tym zakresie cyt wyżej rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. o wynagrodzeniu radców prawnych.
Radca prawny, domagając się od swojego klienta zwrotu zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego, wystawia fakturę, w której ujmuje te koszty jako kwotę brutto. Nie może do nich doliczyć 23 proc. VAT, gdyż ustalone przez sąd koszty już ten podatek zawierają. Stanowisko takie powszechnie prezentują także organy podatkowe, np. Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 23 kwietnia 2014 r. (ITPP1/443-117/14/ KM).
PRZYKŁAD Tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego sąd przyznał radcy prawnemu Janinie Kowalskiej 1000 zł. Pani Janina wystawi klientowi fakturę na kwotę 1000 zł brutto, czyli nie powiększy jej o 230 zł VAT.
—Elżbieta Rogala niezależny ekspert i wykładowca VAT, www.elzbietarogala.pl